ریاست هیات آمریکایی در مذاکرات هسته ای ایران و 1+ 5 بر عهده "وندی شرمن" بود؛ زنی که ارشدترین کارشناس دولت آمریکا در زمینه تحریم و کارشناس ارشد مسائل ایران، عراق و خلیج فارس است. برخی از کارشناسان بر این باورند که استراتژی آمریکا در حال تغییر بوده و شاید بتوان این اقدام را نشانه‌ای از انصراف واشنگتن از پیش‌شرط تعلیق غنی‌سازی دانست.

 
این خانم لاغر اندام با موهای خاکستری، راهی غیر معمولی را برای رسیدن به پست فعلی خود به عنوان معاون سیاسی وزیر امور خارجه یعنی فرد شماره سه وزارت امور خارجه آمریکا، طی کرده است.

 

 

او که ‌زاده مریلند است، در کالج در رشته جامعه شناسی و مطالعات شهری درس خوانده و سپس مدرک کار‌شناسی ارشد خود را در رشته فعالیت های اجتماعی در دانشگاه مریلند دریافت کرده است. او در سال ۱۹۷۸ با همسرش، بروس استروکس آشنا شد که روزنامه نگار حوزه شهری بود و درباره مسکن قشر کم درآمد با او گفت‌و‌گویی انجام داده بود.


شرمن بر خلاف بسیاری از هم دوره های خود در وزارت خارجه، به سراغ دیپلماسی نرفت و به جای آن برای شغل اول خود، کار در بخش سیاست‌های حزبی و کار اجتماعی را انتخاب کرد. او مدیر موسسه «فهرست امیلی» بود که برای نامزدهای خانم حزب دموکرات اعانه جمع آوری می كرد و توانست کمک‌های زیادی را برای آن‌ها جمع آوری کند. همچنین کمپین تبلیغاتی باربارا میکولسکی که برای حضور در کنگره از ایالت مریلند نامزد شده بود، با تلاش های او به موفقیتی چشمگیر دست پیدا کرد. او همچنین به عنوان مدیر دفتر مریلند سازمان رفاه کودکان و همچنین رئیس و مدیر عامل بنیاد مای، بازوی خیریه شرکت بزرگ ارائه وام‌های مسکن، فعالیت می‌کرد.


در سال ۱۹۹۷ مادلین آلبرایت، شرمن را مشاور وزیر امور خارجه کرد (که البته در آن زمان منصب بسیار بالایی برای او به شمار می‌رفت) و او بدین ترتیب شرکت مای را ترک کرد. بعد از ترک دولت در سال ۲۰۰۱ شرمن بلافاصله نزد رئیس قبلی خود بازگشت و در مرکز مشاوره آلبرایت مشغول فعالیت شد. در طول دوران مبارزات انتخاباتی هیلاری کلینتون، او به عنوان یکی از مشاوران امور خارجه او به کمپین مبارزاتی دموکرات‌ها پیوست. کلینتون بعداً به عنوان وزیر امور خارجه توسط اوباما انتخاب شد و در همین زمان بود که شرمن را نیز به عنوان معاون امور سیاسی به وزارت امور خارجه برد. شرمن تابستان گذشته به مجله نشنال ژورنال گفت که درآن زمان هم همچنان خودش را یک سازماندهنده اجتماعی می‌دانسته که تنها پرونده‌های کاریش حجم بیشتری به خود گرفته‌اند.

 
 

شرمن برای اولین بار نیست که با کشورهای متخاصم آمریکا مذاکره و گفت‌و‌گو می‌کند. او قبل از این در تیم مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه آمریکا بود و در دهه ۱۹۹۰ در جلسات گفت‌و‌گو با دولت کره شمالی درباره برنامه هسته ای این كشور نیز شرکت داشت.

آلبرایت از آن زمان به بعد، به شرمن لقب "بازرس ویژه" در امور گفت‌و‌گو‌ها داده بود و وظیفه او این بود که واقعیت را از دروغ تشخیص دهد.


گفت‌و‌گوهای آن زمان با کره شمالی در ‌‌نهایت در زمانی که به نظر می‌رسید با توافقی قطعی به پایان برسد و بر اساس آن کره شمالی تمام فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف سازد، تحت مدیریت دولت کلینتون با شکست مواجه شد.

البته شرمن به خاطر این مذاکرات به "درب باز کن" در وزارت امور خارجه آمریکا معروف است.

بعد از آن، زمانی که دولت بوش، کار‌ها را در دست گرفت، شرمن از دولت خواست که گفت‌و‌گو‌ها با کره شمالی را دوباره از سر بگیرد و معتقد بود که توافق قطعی در این زمینه به زودی از راه می‌رسد. به جای آن، بوش مذاکرات مستقیم را قطع کرد و بعد از آن دوباره در سال ۲۰۰۷ خواهان گفت‌و‌گوی مستقیم شد اما دیگر کار از کار گذشته و خیلی دیر شده بود.

نکته قابل توجه در میان سابقه سیاسی شرمن، تلاش‌های موفق وی در راستای اخذ بودجه برای روسیه و سایر کشورهای تازه استقلال‌ یافته پس از فروپاشی "اتحاد جماهیر شوروی" و همچنین پشتیبانی وی از پیمان "دیتون" است.

با نگاهی به سابقه دیپلماتیک وندی شرمن می‌توان دریافت که از وی عمدتا در مسائل مهم و عمده سیاست خارجی آمریکا به عنوان مشاور‌ ویژه استفاده شده و نقش چشمگیری در تصمیم‌های راهبردی این کشور داشته است.

شرمن که در وزرات دفاع آمریکا نیز سابقه فعالیت دارد در سال 2008،  از سوی رهبری کنگره خانم شرمن برای کار در کمیسیون جلوگیری از تسلیحات کشتار و انهدام جمعی و تروریسم   منصوب شد. در سابقه کار شرمن همکاری با نهادهای دولتی و غیر‌دولتی  آمریکا را دارد. شرمن در21 سپتامبر 2011 به عنوان معاون وزارت  امورخارجه آمریکا در امور سیاسی سوگند یاد کرد.

وندی شرمن، 15 آذر 90 هنگام افتتاح و آغاز به کار سفارتخانه مجازی آمریکا گفت:«ما می خواهیم به صورت مستقیم با مردم ایران ارتباط برقرار کنیم. ما می خواهیم همه مردم ایران به ویژه جمعیت بزرگ جوانان در داخل ایران بدانند که ایالات متحده به مردم ایران و تمدن آنها عمیقا احترام می گذارد.»

وندی شرمن که به عنوان سومین مقام ارشد در وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا شناخته می شود، گرداننده مراسم رونمایی سایت سفارت مجازی آمریکا بود.


وندی شرمن، در دورانی که تهدیدات نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران بالا گرفته بود، در مصاحبه ای با اینترفاکس گفته بود که حمله به ایران حق قانونی اسرائیل می باشد و این رژیم برای حفظ امنیت ملی خود می تواند به این امر مبادرت کند!

او پس از فاصله 15 ماهه ای که میان مذاکرات ایران و 5+1 ایجاد شده به عنوان نماینده ایالات متحده آمریکا، به عنوان دومین زن هیات مقابل ایران در کاترین اشتون، کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفت.

این دیپلمات 63 ساله آمریکایی، هیچ‌گاه اجازه نمی دهد که مذاکرات بدون نتیجه به پایان برسد. شرمن دیپلماتی با تجربه است که به رفتار پولادین در برابر دولت‌های متخاصم شهره دارد. او در سفر به ژنو، هم چماق را با خود برده بود و هم هویج.

در جلسه استماع سنا در ماه گذشته او خاطر نشان کرده بود که دولت اوباما در حال آماده شدن برای تعلیق کوتاه مدت برخی از تحریم‌ها است که این کار به طور موقت و در زمانی کوتاه انجام می‌شود تا میزان جدیت ایران در مذاکرات آشکار شود. او با این حال به نمایندگان اطمینان خاطر داده بود که اگر ایران همین تعلیق‌های کوتاه را نپذیرد و اقدامی جدی درباره تعلیق کلیه فعالیت‌های هسته ای‌اش انجام ندهد، ‌دولت اوباما نیز در تدوین طرح تحریم‌های جدید و به اجرا گذاشتن آن‌ها با کنگره همراستا می‌شود.

در مذاکرات ژنو، عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران با وندی شرمن جلسه ای یک ساعته در حاشیه مذاکرات هسته ای ژنو برگزار کردند.

کریستین ساینس مانیتور در این زمینه نوشت: «تماس مستقیم بین آمریکا و ایران توجه اندکی را در مذاکرات هسته ای ژنو به خود جلب کرد، نشانه ای که از عادی شدن این دیدارها حکایت می کند.»

به عقیده فارین پالیسی، شکست یا موفقیت مذاکرات هست ای به احتمال زیاد در دستان مذاکره کننده آمریکایی، وندی شرمن است. این وظیفه به شرمن سپرده شده است که مطمئن شود آیا دولت اعتدالی حسن روحانی برای انجام دادن اقداماتی "شفاف، معنادار و قابل اثبات" در حوزه هسته‌ای جدی است و یا اینکه این رویه نیز تاکتیکی برای به تاخیر انداختن نتیجه نهایی و وقت خریدن است. شرمن است که باید برای دولت ایالات متحده مشخص کند آیا ایران با راهکار جدید خود به دنبال رهایی از تحریم‌های اقتصادی و بعد از آن ادامه فعالیت‌های خود است و یا در مذاکرات جدیت و عزم راسخ دارد.

شرمن بعد از پایان مذاکرات ژنو به "کریستین امانپور" خبرنگار "سی‌ان‌ان" گفت: «وزیر خارجه ظریف و هیئت همراهش با آمادگی برای بحثی واقعی و دقیق و با صراحتی که من هیچ‌گاه در دو سال گذشته که با ایرانی‌ها مذاکره می‌کنم شاهد آن نبوده‌ام، در مذاکرات حاضر شدند. ما می‌خواهیم برای حرکت سریع رو به جلو، از این موضوع بهره بگیریم، چراکه نمی‌خواهیم پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران همچنان ادامه داشته باشد.»

وی با وجود اعلام رضایتمندی نسبت به لحن مباحث مطرح شده در ژنو، تاکید کرد هنوز در مورد موضوعات مهم اختلافات اساسی‌ وجود دارد که باید برطرف شود. شرمن افزود: «هنوز در مورد هیچ چیز توافق نشده است. هنوز هیچ گامی برای کاهش تحریم‌ها به هیچ شکل، فرم و نحوی برداشته نشده است، چرا که هنوز کارهای بسیاری باقی مانده تا به آن گام‌ها برسیم. اما این مذاکرات دو روزه مبدا مهمی برای دستیابی به چنین توافقی هم برای اعتمادسازی و هم توافقنامه نهایی است. همه کسانی که دور میز بودند، درک کرده‌اند که مخاطرات تا چه حد بالاست و اینکه ما باید هرآنچه در توان داریم، برای دستیابی به یک توافق دیپلماتیک انجام دهیم. گزینه‌های دیگری هم وجود دارند. اما یک گزینه دیپلماتیک بهترین گزینه است و ما باید هر کاری می‌توانیم در سریع‌ترین حالت ممکن انجام دهیم تا به این هدف دست پیدا کنیم.»

در هر حال باید دید آیا "وندی شرمن" باز هم می‌تواند در مذاکرات ژنو همچون گذشته نقش "درب باز‌کن" را برای سیاست خارجی آمریکا بازی کرده و نمادی از تغییر راهبردی سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران و پرونده هسته‌ای این کشور باشد یا خیر؟